Beton Yolların Avantajları

Bağlayıcı malzeme olarak çimentonun kullanıldığı yol üstyapısına Beton Yol denir. Asfalt yollara kıyasla beton yolların avantajları daha fazladır.

Beton yollar, yerel malzemelerle üretilebilir. Özel katkı kullanımı (hava sürükleyici, çelik lif..) ve özenli bir bakım (son düzeltme, kür..) ile yüksek bir dayanıma ve çevre koşullarının etkisine karşı dayanıklılığa sahip olur.

Çimento esaslı beton yollarda

• Ağır yükler altında ezilme ve oyulma
• Fren ve ilk kalkış anında yüzey aşınması
• Viraj ve dönüşlerde yerinden oynama asfalta göre çok daha azdır.
• Asfalt yol ömrü: 17 yıl, bakım: her 3-5 yılda
• Beton yol ömrü: 34 yıl, ilk bakım: 12. yılda
• Asfalt oyuklarında biriken su, sadece dayanımı değil, kayganlığı arttırarak yol güvenliğini de olumsuz etkiler. Bu yüzden fren mesafesi, beton yollarda daha azdır.
• Beton gibi rijit bir yüzeyde ağır taşıtlar daha kolay hareket edebilmekte ve yakıt tasarrufu sağlanmaktadır.
• Parlak yüzeyli ve açık renkli beton, ışığı daha iyi yansıtır (% 33-50) ve daha az enerjiyle daha iyi aydınlanır.
• Betonun dayanıklı bir malzeme olması nedeniyle ileri yıllarda sürücü konforu düşmemektedir.
• Betonun zaman içindeki yüzey pürüzlülüğü asfalttaki gibi artış göstermez.
• Beton %100 geri dönüşümlü bir malzemedir.
• Endüstriyel atıklar (uçucu kül, cüruf..) beton yol içinde katkı olarak kullanılabilir.
• Beton yollarda daha az yakıt gerektiğinden daha az egsoz dumanı ve hava kirliliği sağlar.
• Daha az onarım ve bakım gerektirdiğinden daha hızlı trafik akışına ve daha az egsoz dumanı ve hava kirliliğine neden olur.
• Beton %100 yerli bir üründür ve düşük maliyetlerle temin edilmektedir.
• Türkiye, çimento üretiminde dünyada söz sahibidir.
• Asfalt (bitüm), dövize dayalı ithal bir üründür. Gelişen rafineri teknolojisi nedeniyle, asfalt giderek daha az elde edilmekte ve maliyeti yükselmektedir. Ayrıca rafinerilerden istenilen özellikte bitüm sağalamak güçtür.

Beton yollar;

• Düşük maliyet
• Daha kısa inşaat süresi
• Daha az bakım ve onarım harcamaları
• Daha hızlı trafik akışı
• Yakıt ve Enerji tasarrufu
• Yol sağlamlığı ve güvenliği
• Daha kısa fren mesafesi
• Daha iyi gece görüş mesafesi sağlamaktadır.
• Beton yollar, üzerine gelen yükleri daha geniş bir alana yayarak taban zeminine iletirler.
• Beton yüzeylerde asfalttaki gibi teker izi oluşmaz.
• Beton yollarda deformasyon çok azdır su birikmesi, göllenme olmaz, araçlar için tehlike oluşturmaz.
• Göllenme beklenmediği için donma çözülme gibi hava koşullarından, diğer alternatiflerine göre daha az etkilenir.
• Beton kaplamaların kayma sürtünme katsayıları yüksektir, böylece daha kısa bir durma mesafesi sağlanır.
• Yollar ıslak olduğunda bu katsayısıda görülen küçülme asfalt kaplamalara göre çok daha azdır.
• Asfalt yolda oluşan oluklanma ve çukurlarlarda biriken sular, su kızağı ve don tehlikesi yaratır.
• Tehlikeli madde içermez.
• Yer altı suyunu kirletmez.
• Petrol kaynaklarının yollarda harcanmasını engeller.
• Beton %100 geri dönüşümlü bir malzemedir.
• Daha az onarım ve bakım gerektirdiğinden daha hızlı trafik akışına ve daha az egsoz dumanı ve hava kirliliğine neden olur.
• Beton Yol Akaryakıt Tasarrufu Sağlar.
• Rijit olan beton kaplamalar, özellikle ağır araçlara daha kolay bir teker yuvarlanması sağlamaktadır. Böylece beton yolda daha az yakıt tüketilir.
• Çeşitli araştırmalara göre, ağır taşıtlarda %11 -%20 arasında değişen oranlarda bir yakıt tasarrufu olmaktadır.
• Daha az yakıt gerektiğinden daha az egsoz dumanı ve hava kirliliği sağlar.

ABD’de mevcut yollar üzerinde yapılmış bir araştırma, aynı koşullardaki bir beton kaplama ömrünün asfalt kaplama ömrüne oranının 1,7 – 2,0 arasında olduğu bulunmuştur.

Beton yollar daha az mevsimsel hasara uğrarlar, (klorür etkisi(tuzlama sonucu), donma – çözünme dayanıklılığı)
Beton kaplamaların aşınma miktarı, kuru halde asfaltın %60’ı, ıslak halde %33’ü daha fazla olmaktadır.

Beton yollar üç ana tipe sahiptir:

• Derzli – Donatısız Beton Yol:

Enine ve boyuna derzler bulunur. Derzlerde kayma ve bağlantı demirleri kullanılabilir.

• Derzli – Donatılı Beton Yol:

Enine derzler biraz daha aralıklıdır.

• Derzsiz – Donatılı Beton Yol:

Sanat yapıları geçişleri ve inşaat derzleri hariç hiç enine derz bulunmamaktadır.

Beton Yollar Her Mevsimde ve Her Koşulda Yapılabilir.

Asfalt uygulaması düşük sıcaklıkta ve yağışlı havalarda yapılamadığından, yapım ve onarım mevsimi kısadır. Beton yol ise asfaltın aksine ıslak zemin de dahil olmak üzere, hemen her iklim koşulunda yapılır. Asfalt kaplamaların belirli bir sıcaklıkta dökülmesi ve silindirle sıkıştırılması gerekmektedir. Beton kaplamalar ise vibratörlerle sıkıştırılmakta olup, ısı kaybı gibi bir sorun söz konusu değildir.

Beton Yolların, asfalt yollara göre yararları nelerdir?

1. Beton yolların asfalt yollara göre taşıma gücü yüksektir.Hele beton yollar, ağır taşıt trafiğinin yoğunlukta olduğu bölgeler için tercihten öte bir gerekliliktir.
2. Beton yollar tümüyle yerli kaynaklardan yapılır.Dışarıya bağımlılık sıfırdır.Asfalt yollarda ise, ham madde petrol(yer yağı) olduğu için, dışarıya bir bağımlılık söz konusudur.
3. Beton yollar her mevsimde, her hava koşullarında yapılabilir.Ama asfalt yollar için bunu söylemek yersizdir.
4. Beton yollar, asfalt yollara göre daha az mevsimsel hasara uğrarlar.Doğa koşullarına daha dayanıklıdır.
5. Beton yollar doğal ve kentsel çevreye zarar vermezler.Ama asfalt yolların doğaya ve kentsel çevreye zararı büyüktür.
6. Beton yollar asfalt yollara göre daha kısa duruş mesafesi sağlar.Mesela, 90 km hızla giderken asfalt yolda duruş mesafesi 150 m ise beton yolda bu mesafe 110 m dir.
7. Beton yollar akaryakıt tasarrufu sağlar.
8. Beton yollar, açık rengiyle gece görüşünü kolaylaştırır.
9. Beton yolların sürüş rahatlığı asfalt yollara göre daha iyidir.
10. İki yapı maliyet bakımından denktir.Ve beton yolların işletim maliyeti düşüktür.Bu yüzden beton yollar parasal olarakta asfalt yollardan daha iyidir.

Kaynaklar:

•Prof. Dr. Mehmet Ali Taşdemir, Dr. Yılmaz Akkaya, Çimento Esaslı Beton Yollar.
•İnş. Yük. Müh. Yasin Engin, Beton Yollar.