Tünel Kalıp Tanımı ve Elemanları

TÜNEL KALIP UNVAN VE TANIMI
Tanım: Tünel Kalıpçı, kalıp elemanlarının montajı, kalıbın yerine kurulması, sökülmesi, temizlenmesi ve kullanım sonrası bakım-onarım ve depolama işlemlerini, kendi başına ve belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.

Tünel kalıp sistemi, binaların döşeme ve duvarlarının büyük kalıp elemanlar ile birden döküldüğü, yerinde dökme bir yapım sistemidir. Hazır kalıplar ile binanın taşıyıcı elemanları betonarme olarak üretilmekte, temeller, çatı ve bitirme işlerinin çoğunluğu geleneksel teknikler ile gerçekleştirilmektedir. İç ve dış bölme duvarları ise çoğunlukla hazır panellerden oluşturulmaktadır. Tünel kalıplar ile bir hacmin en çok üç duvarı dökülebilmektedir. Açık kalan kısımdan çıkarılan kalıplar, vinç yardımıyla başka bir noktada tekrar kurulmaktadır.

Tünel kalıplar temelde şu elemanlardan oluşturulmaktadır:

Kalıp yüzeyleri  :  
    
Yaklaşık 3 mm. kalınlığında çelik saçtan yapılmaktadırlar. Ancak saçın rijitliğinin sağlanması ve beton dökümü sırasında basınçtan dolayı eğilme olmaması için sacın iç yüzeyinde çelik profillerden yapılmış bir karkas bulunmaktadır.

Çalışma platformları  :  
     
Beton prizini yaptıktan sonra kalıpların sökülmesi için gerekli olan elemanlardır. Kalıplar bu platformlar üzerine çekilerek sökülmekte ve çıkartılmaktadırlar. Standart platform boyutları 3 metredir.

Ek kalıp parçaları  :  
     
Döşeme boşlukları, perde alınları, konsollar, döşeme alınları için kullanılan kalıp parçalarıdırlar.

Destek elemanları  : 
     
Tünel kalıbın arkasına, beton dökümü ile gelecek yükü almak üzere konulan elemanlardır. Bu destek elemanlarından başka, kalıp elemanı içinde ayarlı çapraz, ayarlı dikme, kriko tekerlekler, kalıp yatay askısı ve benzeri elemanlar vardır.
Tünel kalıpların yaklaşık ağırlığı 60 – 70 kg/m2’ yi bulmaktadır. Kalıp boyutları farklı üreticilerin kendi sistemlerine göre belirlenebilmektedir. Örneğin bir sistemde, kalıpların derinliği 62,5 – 125 – 250 cm ve katları olarak değişmektedir. Enleri ise 105 cm’den başlayarak 30 cm’ in katları olarak artmaktadır. 600 cm’lik açıklığı geçebilen tünel kalıp sisteminde yükseklik 230 – 300 cm’ dir. Bu kalıplar yaklaşık 500 defa kullanılabilmektedirler. Konvansiyel kalıp sistemine göre ( takılır – sökülür kalıp ) % 50 daha hızlı bir yapım sistemidir. Bu sistemde, beton dökümünden sonra, kalıp kurulan mekanın içinde sıcak hava üfleyen ısıtıcılarla  hızlı bir kürleme işlemi yapılmakta, bu sayede beton, sıfırın altındaki ısılarda bile hızlı bir şekilde sertleşebilmektedir.  
Bu sistem, toplu konut inşaatlarında kullanılması, ekonomik ve zaman açısından oldukça uygun bir yapım sistemidir. Ayrıca yer üstü ve yer altı tünel yapımlarında da kullanılabilmektedir.