Son 20 yılda kooperatifler bitti müteahhitler yükseldi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre 2003-2021 yılları arasında ülkemizdeki inşaatlarda yapı kooperatiflerin payı yüzde 30’lardan yüzde 1’e kadar gerilerken özel sektörün inşaatlardaki payı ise yüzde 63’ten yüzde 93’e kadar yükseldi. Bu durumun fiyatları nasıl etkilediği ise detaylı bir bilimsel çalışma gerektiriyor.

Türkiye’de 2003 yılı içerisinde 163 bin daire için yapı kullanım izin belgesi alındı. Bunların yaklaşık yüzde 63’ü özel sektör; yüzde 5’i devlet ve yüzde 32’si kooperatifler tarafından hayata geçirildi.

2021 yılında ise toplam 627 bin yapı kullanım izni alınırken bunun yüzde 93’ü özel sektör tarafından, yüzde 6’sı devlet/kamu tarafından ve yüzde 1’i kooperatifler tarafından alındı. Aradan geçen 18 yılda devletin payı ciddi bir oaranda değişmezken özel sektörün payı ise büyük bir artış gösterdi ve 30 puan arttı; kooperatiflerin payı ise 31 puan düştü.

Yüzde hesabında ise fark çok daha büyük. Özel sektörün payı yüzde 48 oranın da artarken kooperatiflerin payı ise yüzde 96 oranın da düştü.

Yapı Ruhsatlarının yüzde 90’ı Müteahhitlere Ait

Yapı ruhsat iznine bakıldığında da özel sektör açık ara önde. 2003 yılında toplam 162 bin daire için yapı ruhsatı alınırken bu sayı 2021 yılında ciddi bir artış gösterirerek 709 bine kadar yükseldi.

2003’te yapı ruhsatlarının yüzde 83’ini özel sektör alırken bu oran 2021’de yüzde 90’a kadar çıktı. Devletin/kamunun oranı yüzde 5’ten yüzde 9’a çıkarken kooperatiflerin payı ise ciddi bir azalışla yüzde 10’dan yüzde 1’e kadar geriledi. 2002 yılında kooperatiflerin payı yüzde 15 seviyelerindeyken özel sektörün oranı yüzde 81 idi.

2002-2021 yılları arasında geçen 19 yılda özel sektörün payı 9 puan civarında artarken kooperatiflerin payı 14 puan azaldı.

Sektör Temsilcileri Konu Hakkında Ne Düşünüyor?

İnşaat sektörünün önde gelen temsilcileri tarafından son 20 yıl içerisinde yaşanan bu değişime dair yapılan açıklamalarda;

Yapı kooperatiflerine olan güvenin azaldığı, yapı kooperatiflerinin layığıyla yönetilemediğine dair olumsuz düşüncelerin iyice arttığı, bazı yolsuzluk ve kötü olaylarının da eklenmesiyle yapı kooperatiflerinin itibarının ciddi manada zedelendiği ayrıca Kooperatiflerin daha çok şehir dışında bulunması sebebiyle buralarda yapılan binalara olan ilginin azaldığı ifade edildi. Diğer taraftan konu hakkında açıklamalarına devam eden sektörün önde gelen temsilcileri son 20 yıl içerisinde konut kredilerinin oldukça cazip hale gelmesi, hızlıca taşınmaya elverişli hazır daire satın almanın daha çekici ve kolay olduğu fikrinden ötürü çoğu tüketici müteahhitlerin veya devletin/kamunun inşa ettiği binaları tercih ettiğini belirtti.

Kooperatifler Fiyatları Etkiledi mi?

Yapı kooperatiflerinin oranının ciddi manada düşmesinin konut fiyatlarını nasıl etkilediği ise detaylı bir araştırmayı gerektiriyor.

Doğru sonuca ulaşabailmek ve bir kanıya varabilmek için enflasyon, döviz kuru, ekonomik büyüme ve konut kredi oranları başta olmak üzere daha birçok ekonomik parametreyi içinde barındıran bilimsel çalışmalar yapmak gerekiyor.

Bilhassa son yıllarda giderek artan yabancılara konut satışı ve ortalama hane halkı sayısının düşmesi de bu tespitin yapılabilmesi için dikkate alınması gereken unsurlardan.

Ülkemizde Ne Kadar Konut Satılıyor?

Ülkemizde konut satışı son 9 yıl içerisinde hep 1 milyon 150 bin rakamının üstünde seyrediyor. 2013 yılında toplam 1 milyon 157 bin konut satılırken bu sayı 2020’de 1 milyon 499 bin rakamına ulaştı. 2021 yılında ise toplam 1 milyon 492 bin konut satıldı.

2013’te satılan konutların yüzde 46’sı ilk el (sıfır) iken bu oran 2021 yılında yüzde 31 seviyesine geriledi. Bu dönemde ise ikinci el konut satışının oranı yüzde 54’ten yüzde 69 oranına kadar yükseldi.

Benzer İçerik: https://www.insaatim.com/avrupada-euro-bolgesinde-insaat-uretimi-yerinde-saydi-106714/