Uzay Kafes Çatı Sisteminin Avantajları

Kolonsuz şekilde geniş bir alanı örtebilen bu sistemler üretim için sınırsız bir yerleşim (lay out) imkanını sunmaktadır. Tesislerin hammadde girişi ve ürün çıkışı için kullandıkları lojistik depolarda uzay kafes sisteminin kullanımı taşımacılık ve depolama işlevinin en etkili ve verimli şekilde gerçekleşmesini sağlamaktadır. Sanayi tesislerinde uzay kafes sistemlerinin kullanılması ile elde edilecek faydalar aşağıdaki gibi sıralanabilir.

İşlevsel Faydası

Uzay kafes sistemlerinin bir sanayi tesisinde kullanılmasının en önemli sebebi işlevsel olarak yapıya kazandıracakları olacaktır. Üretim işlevi ve prosesleri için oluşturulmuş bir mekanın en güzel yerinde (ortasında) taşıyıcı kolonların olması üretim için kullanılacak mekanın iç yerleşiminde sınırlılıklar getirecektir. Uzay kafes sistemleri ile bu kolonlardan kurtulmak bir tesis için önemlidir. Tesisler rekabet ortamının koşullarına göre zaman içinde üretim proseslerini ve makinelerini yenilenmektedir. Yeniden yapılanma, gelişme ve değişim planlamalarında üretim alanı içindeki taşıyıcı kolonlara bağlı kalmak üretimde verimlilik arayışlarını sınırlayacaktır. Uzay kafes sistemlerinin sanayi tesislerine işlevsel olarak getireceği faydaları şöyle sıralayabililiriz;

• Üretim için esnek yerleşim olanağı
• Yeniden yapılanma ve düzenlemelerde özgür planlama
• Makine,ekipman ve üretim bantları seçiminde mekan sınırlamalarının olmaması
• Üretim mekanı içinde taşıyıcı araçlar (fortlift) için yol düzenlenmesinde esneklik
• Uyarı ve yönlendirici işaret ve levhaların mekanın tümünde algılanabilmesi
• Yönetici ekibin tüm üretim mekanına görsel olarak hakim olması
• Görüş açısının artması ile iş kazaları oranının düşmesi

Yapı Sistemi Olarak Faydaları

Uzay kafes sistemler ile kazanılacak hacim ve tüketilen yapı malzemesi arasındaki oran diğer yapı malzemelerinin tüketim oranına göre oldukça uygundur. Oluşturulacak hacim büyüklüğü ile yapı maliyeti ters orantılıdır. Bu sistemler, iskele gereksinimini ortadan kaldırmak için genellikle zemin kotunda kurulmakta ve çeşitli yöntemler ile yerlerine monte edilmektedirler. Sistem prefabrik parçalardan oluştuğu için, istendiğinde sökülerek yeni bir kullanıma dönüştürülebilmektedir. Bu nedenle kalıp ve iskele masrafı ortadan kalkmakta, inşaatın süratle bitirilmesi de ekonomi sağlamaktadır.Uzay kafes strüktürler donatı yerleşiminde de yararlılıklar sağlayabilmektedirler. Elektrik, sıhhi tesisat, havalandırma kanalları klima, iklimleme sistemleri gibi donatılar, bu sistemlerin oluşum ilkesinden doğan boşluklarda kendilerine kolaylıkla yerleşim alanı bulabilmektedir. Bu donatılar her doğrultuda yer alabilmektedirler. Elektrik bağlantıları çubukların içinden geçirilerek de yapılabilmektedirler. Gün ışığı sağlanması aynı boşluklarda pencere öğeleri oluşturmak suretiyle kolayca çözümlenebilmektedir.

Depreme Karşı Faydaları

Türkiye’nin %90’ı deprem bölgesidir. Sanayinin yerleştiği batı ve körfez bölgesinin ise neredeyse % 100’ü deprem bölgesindedir. Yaşadığımız son depremler bizlere yapım teknolojileri ve sistemlerinde bilinçsiz seçimler yapıldığını göstermiştir. Deprem kuşağında bulunan tesisler için önerilecek en güvenli yapı sistemi çelik ve çeliğin en hafif ve hiperstatik çözümü olan uzay kafes sistemlerdir. Uzay kafes sistemler yüksek derecede hiperstatik sistemlerdir. Yükleri her iki doğrultuda aktararak çekme ve basınca çalışırlar. Sistem elemanlarını eğilmeye zorlamadığı için büyük açıklıkların geçilmesinde yapısal güven sağlanmaktadır. Uzay kafes sistemler diğer yapı sistemlerine oranla % 50 gibi bir oranda daha hafiftir. Depremin etkisi yapının ağırlığı ile doğrusal orantılı olarak arttığı için uzay kafes sistemleri depremden daha az etkilenir. Betonarme yapı sistemlerine göre daha elastik ve sünektir.

Maliyet Avantajları

Statik yararları açısından, bu sistemler diğer bir çok taşıyıcı sistemlere oranla çok daha hafiftirler. Sabit yüklerin azlığı sadece çatıda değil, alt sistem öğeleri ile temellerde kendini göstermekte, buna bağlı olarak maliyet önemli ölçüde azalmaktadır.
Uzay kafes sistemlerin ana unsurları çubuk ve düğümlerdir. Bunlar basınca ve çekmeye çalışan çelik malzemelerdir. Geleneksel yapım sistemlerine kıyasla uzay kafes sistemleri ile oluşturulan aynı miktardaki mekan hacminde kullanılan malzeme miktarı ve ağırlığı çok daha az ve hafiftir. Yapı sisteminden gelen sabit ve hareketli yüklerin zemine ileten temel sistemleri de yapının hafif olması sebebi ile daha az yük taşıyacak şekilde ebatları küçük olmaktadır. Bu nitelikler uzay kafes sistemler ile oluşan yapıların maliyetini ve yapım sürecini azaltmaktadır.
Çelik yapı malzemeleri; üretimi, dağıtımı ve yapı sistemlerinde kullanımı yaygınlaştıkça ucuzlamış ve günümüzde diğer yapı malzemelerine göre daha ekonomik olarak kullanılabildiği alanlar bulmuştur. Yapı için gerekli açıklığın büyüklüğü arttıkça çelik kullanmak daha ekonomik bir hale gelmektedir.
Uzay kafes sistemleri yapının olduğu yerde değil endüstriyel olarak projesine göre fabrikada üretilmektedir. Bu da yapı bileşenlerinin endüstrileşmiş bir seri üretim ile hızlı ve ekonomik olarak elde edilmesi demektir. Uzun süre şantiye kurma ve sabit giderlerin ortaya çıkmasını bu endüstrileşmiş yapım engellemektedir. Yapım yerinde sadece montaj yapılmaktadır. Hızlı yapılan montaj çok kısa sürer ve şantiye ve şantiyenin sabit giderleri gibi masrafları ortadan kaldırır. Kurulum parçaların birbirine bağlanması ve bir somun anahtarı ile sıkıştırılmasından ibarettir. Sanayi tesislerindeki üretimin sürekliliği ve sürdürülebilirliği önemlidir. Kısa sürede inşaatı bitirilebilen uzay kafes sistemler üretime uzun süre ara vermeden tesisini yenilemek zorunda olan işletmeler içinde hızlı bir inşaat yöntemi olarak seçilebilir.
Geleneksel yapım yöntemlerinde yapı malzemeleri, yapı bileşenlerini oluşturmak üzere şantiye tek tek tedarikçilerden alınarak getirtilir ve şantiyede yapı elemanlarına dönüştürülür. Bu da nakliyelerin sık olması demektir. Uzay kafes sistemde yapı bileşenleri projesine göre fabrikada imal edildikten sonra yerinde hızla montaj edilmek üzere tek defada nakil edilebilir.
Uzay kafes sistemleri diğer yapı sistemlerinden ayıran en büyük özellik montaj edile yapı bileşenlerinin sökülerek başka bir yerde tekrar uygulanmaya imkan vermesidir. Böyle bir şey betonarme için söz konusu olamazken çelik yapılar için maliyeti yüksektir. Uzay kafes sistemler ise modüler olan yapı bileşenleri ile rahatlıkla sökülüp taşınmakta ve başka bir yerde yeniden kurulabilmektedir.