Yapı Denetim Nedir?

DEPREM KUŞAĞINDAKİ TÜRKİYE

Ülkemiz ; yeryüzünün en aktif deprem kuşaklarından birinde yer almaktadır. Üst üste meydana gelen depremler , büyük can ve mal kayıplarına neden olmuştur. Buna rağmen ” yapı denetimi ” konusunda bugüne kadar gereken adımlar atılmamıştır. Ülke ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir denetim sistemi oluşturulmamıştır. Aksine nüfus artışına paralel göçler , plansız kentleşme , kaçak yapılaşma , kalitesiz ve kontrolsüz yapılar, sık sık uygulana imar affı uygulamları , can ve mal kayıplarını daha da arttırmıştır.

YAPI ÜRETİMİNDE SORUMLULUKLARIN BELİRLENMESİ

Bu gerçekten hareketle; ülkemizde yapı üretiminde yer alan proje müellifi , müteahhit , fenni mesul ve denetim yapmakla görevli yerel yönetimlerin sorumluluklarını yeniden düzenlemek ve yapıların sorumlularına verilecek cezalarla bu kişilerin üçüncü şahıslara verdikleri zararları tazmin edebilecek yeni bir yasal düzenleme oluşturmak amacıyla , sorunların geniş bir platformda ele alınarak hızla sonuçlandırılması suretiyle , “595 SAYILI YAPI DENETİM HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME ” ve bu Kanun HükmündeKararnameye dayalı ” YAPI DENETİMİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİ ” Resmi Gazetede yayımlanarak , 10 Temmuz 2000 , 27 Pilot ilde uygulamaya başladı.
Ancak ; yapılan İtiraz üzerine , Anayasa Mahkemesi ilgili yasanın iptalini ve yürürlüğün durdurulması kararını aldı.
Yaklaşık 3 ay ara verilen yapı denetimi , bu kez de 4708 SAYILI YAPI DENETİMİ KANUNU ve bu kanuna dayalı YAPI DENETİMİ UYGULAMA USUL VE ESASLARI YÖNETMELİĞİ Resmi Gazetede yayımlanarak 13 Ağustos 2001 Tarihinden itibaren , 19 Pilot ilde uygulanmaya başladı.

YAPI DENETİM KURULUŞLARININ DOĞUŞU

Bu yasal düzenlemelerle , ülkemizde inşa edilecek her türlü yapı , pek çok şartların ve geniş bir teknik kadronun sağlanması sonucunda T.C. Bayındırlık Bakanlığı’ndan alınan “İzin Belgesi” ile çalışan ve münhasıran “yapı denetimi” ile uğraşan tüzel kişiliğe sahip Yapı Denetim Kuruluşları’nın denetimine tabi tutulmuştur.

YAPI DENETİM KURULUŞLARINI SORUMLULUĞU

Yapı denetim kuruluşları , denetçi mimar ve mühendisler , proje müellifleri , laboratuvar görevlileri ve yapı müteahhidi ile birlikte yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından dolayı yapı sahibi ve işgili idareye karşı, kusurları oranında sorumludurlar. Bu sorumluluğun süresi; yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren , yapının taşıyıcı sisteminden dolayı onbeş yıl , taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıldır.

YENİ DENETİM SİSTEMİ NELER GETİRECEK

1 – Can ve mal güvenliği sağlanacaktır.
2 – Kaynak israfına sebep olan plansız, kontrolsüz ve kalitesiz yapılaşma önlenecektir.
3 – Çağdaş norm ve standartlarda ; projeler ve yapılar üretilecek, denetlenecektir.
4 – Yapım işlerinde kullanılan malzemelerin ve işçiliğin standartlara uygunluğu denetlenecektir.
5 – Yapı hasarı nedeniyle zarara uğrayan kişilerin hakları korunacak ve doğabilecek zararların tazmini sağlanacaktır.
6 – Bundan böyle artık GARANTİ BELGESİ olan binalarda oturacağız.